کدام واکسن‌ها در مقابل اومیکرون مفیدند؟

گونه «اومیکرون» کرونا یک هفته پس از کشف آن به ۳۸ کشور رسیده است، انستیتوی ملی بیماری‌های مسری در آفریقای جنوبی اعلام کرده است که واکسن‌های موجود احتمالا همچنان از افراد در برابر ابتلا به نوع حاد بیماری «کووید ۱۹» و خطر مرگ محافظت می‌کنند.

با وجود اینکه گونه «اومیکرون» کرونا به ۳۸ کشور رسیده است، اما گویه دلتا همچنان گونه غالب کرونا در سطح جهان می‌باشد.

«ماریا وان کارخوو» مسئول فنی سازمان جهانی بهداشت گفت، گونه اومیکرون در ۳۸ کشور شناسایی شده است، اما دلتا همچنان گونه غالب کرونا در سطح جهان است.

ماریا وان کارخوو در اظهاراتی گفت: در حال حاضر اومیکرون در ۳۸ کشور جهان در هر ۶ منطقه سازمان بهداشت جهانی شناسایی شده است که عمدتا در آفریقا با افزایش مبتلایان رو به رو بوده است. اما دلتا همچنان گونه غالب کرونا در سطح جهان به شمار می‌آید. طی ماه اخیر گونه اومیکرون در جهان گسترش یافته است.

«جن ساکی» سخنگوی کاخ سفید گفت، دولت ایالات متحده اعمال محدودیت‌های بیشتری در سفرهای هوایی با سایر کشورها را با توجه به شیوع گونه اومیکرون کرونا بررسی خواهد کرد.

جن ساکی گفت: “ما قصد داریم بررسی کنیم که آیا اعمال محدودیت برای کشورهای جدید ضروری است یا خیر. بدیهی است که ما نمی‌خواهیم این محدودیت‌ ها همیشه به قوت خود باقی بماند، اما به زمان بیشتری نیاز خواهیم داشت.
اومیکرون خطرناک است یا دلتا؟

کمتر از یک هفته از کشف گونه جدید ویروس کرونا موسوم به «اومیکرون» در آفریقای جنوبی می‌گذرد و در حالی که دانشمندان در تلاش هستند تا پیامدهای ابتلا به این سویه را بهتر درک کنند، همزمان به دنبال پاسخ به این پرسش هستند که آیا همه‌گیری «اومیکرون» از سویه «دلتا» که در هند یافت شد بیشتر خواهد بود و آیا شدت بیماری نیز حادتر است یا خیر؟

سازمان جهانی بهداشت روز جمعه اعلام کرد که اومیکرون را در گروه گونه‌های «نگران کننده» ویروس کرونا طبقه‌بندی کرده است. کارشناسان این سازمان همچنین اعلام کردند که با بسیاری از پژوهشگران در سرتاسر جهان در حال همکاری هستند تا به درک بهتری از چگونگی تأثیر این سویه بر همه‌گیری «کووید۱۹» و واکنش آن به واکسن‌های ضدکرونای تولید شده برسند و انتظار می‌رود یافته‌های جدید طی «روزها و هفته‌های پیش‌رو» منتشر گردد.
اومیکرون و واکسن‌های کرونا

به نظر چند متخصص که با خبرگزاری رویترز مصاحبه کرده‌اند، بر اساس مطالعات اولیه، شواهد قوی وجود دارد که نشان می‌دهد «اومیکرون» واکسن‌ها را کم اثر می‌کند و این سویه جدید که در چند جهش کلیدی خود، ویژگی‌هایی از سویه‌های قبلی بتا و گاما را به ارث برده، آسیب پذیری کمتری در برابر واکسن‌ها دارد.

لازم به ذکر است که تاکنون چهار نوع از جهش‌های ویروس «SARS-Cov-2» به دلیل مسری بودن، در گروه ویروس‌های «نگران کننده» دسته بندی شده‌اند که عبارتند از: آلفا (نوع بریتانیایی)، بتا (آفریقای جنوبی)، گاما (برزیلی) و دلتا (هند).

دیوید هو، استاد میکروبیولوژی و ایمونولوژی دانشگاه کلمبیا در نیویورک با اتکاء به نتایج آزمایش‌های اولیه معتقد است که در برخی مناطق «اومیکرون» درجه قابل توجهی از مقاومت را نشان داده است.

او می‌گوید: «آنتی بادی‌های واکسن سه ناحیه را در پروتئین سنبله ویروس کرونا هدف قرار می‌دهند و اومیکرون در هر سۀ این مناطق دچار جهش شده است. ما به عنوان کارشناسان فنی به دلیل آنچه که از تحلیل ساختاری اومیکرون می‌دانیم، بسیار بیشتر از کارشناسان بهداشت عمومی نگران هستیم.»
شدت بیماری

دکتر پیتر هوتز، متخصص واکسن و استاد ویروس‌شناسی مولکولی و میکروبیولوژی در کالج پزشکی بیلور می‌گوید که دست‌کم دو هفته دیگر زمان لازم است تا به کمک جمع آوری داده‌ها بتوان درباره شدت این بیماری اظهارنظری دقیقی داشت. او می‌افزاید: «ما گزارش‌های مختلفی دریافت کرده‌ایم که در برخی از آنها گفته شده این یک بیماری بسیار خفیف است و برخی دیگر موارد شدیدی از ابتلا را در بیمارستان‌های آفریقای جنوبی گزارش داده‌اند.»
پژوهشگران انتظار دارند در همین بازه زمانی بتوانند به پاسخ‌های دقیق‌تری درباره اینکه اومیکرون در برابر واکسن‌ها مقاوم است یا خیر نیز دست یابند.

با این وجود متخصصان خاطرنشان می‌کنند که اگرچه در انواع قبلی ویروس کرونا مانند بتا نیز جهش‌هایی دیده شده بود که واکسن‌ها را کم اثر می‌کرد، با این وجود واکسن‌ها همچنان می‌توانستند از مبتلایان در مقابل ابتلای به بیماری‌های شدید یا مرگ محافظت کنند.

بر این اساس جان وِری، مدیر مؤسسه ایمونولوژی «پن» در فیلادلفیا امیدوار است که حتی با وجود شیوع اومیکرون، واکسیناسیون همچنان افراد را از بیمارستان دور نگه دارد.

پژوهشگران همزمان با کار برای شناخت «اومیکرون» بر یک موضوع تاکید دارند: اینکه ظهور اومیکرون نتیجه دسترسی نابرابر به واکسن‌های کرونا است. زمانی که بخش بزرگی از جمعیت واکسینه شوند، ویروس دیگر به اندازه کافی در گردش نخواهد بود تا جهش جدیدی داشته باشد.

به همین دلیل است که سازمان جهانی بهداشت همچنان از کشورهای ثروتمند به دلیل عدم توزیع عادلانه واکسن‌های کرونا در جهان انتقاد می‌کند.

از جهتی دیگر، بر اساس مطالعه دانشمندان آفریقای جنوبی که در پرتال پزشکی MedRxiv منتشر شده، دانشمندان آفریقای جنوبی به این نتیجه رسیدند که خطر ابتلای مجدد به ویروس کرونا با گونه جدید اومیکرون بسیار بیشتر از گسترش گونه های دلتا یا بتا است.

در طول این مطالعه، دانشمندان توانایی بالای اومیکرون را برای دور زدن ایمنی به دست آمده پس از ابتلا به کرونا مشاهده کردند. این درحالی است که در زمان شیوع سویه‌‌‌های “دلتا” یا “بتا”، تعداد زیادی از موارد دور زدن ایمنی و عفونت مجدد ثبت نشده بود. همچنین گفته می شود که در این حالت سویه اومیکرون همچنین می تواند ایمنی به دست آمده پس از واکسیناسیون را دور بزند.

دانشمندان آفریقای جنوبی تاکید می کنند احتمال ابتلای مجدد به سویه اومیکرون سه برابر بیشتر از سویه دیگر کرونا است.

پیش از این، آن فون گوتبرگ، میکروبیولوژیست در مؤسسه ملی بیماری‌های واگیر آفریقای جنوبی نیز گفت که ایمنی حاصله درنتیجه موارد قبلی ابتلا در برابر نوع دلتا از بدن انسان دفاع می‌کردند، اما این منکته در مورد اومیکرون صدق نمی‌کند، بنابراین میزان موارد ابتلا می‌تواند به طور تصاعدی رشد کند.

پیش از این، سازمان بهداشت جهانی پس از یک جلسه اضطراری تصمیم گرفت نوع جدیدی از ویروس کرونا کشف شده در آفریقای جنوبی را به عنوان عامل نگران کننده معرفی کند. سویه جدید – B.1.1.529 – توسط سازمان بهداشت جهانی با حرف یونانی اومیکرون نامگذاری شده است.
کدام واکسن‌ها در برابر اومیکرون موثر هستند؟

شیوع سویه جدیدی از ویروس کرونا که اومیکرون نامگذاری شده نگرانی‌هایی در زمینه احتمال مقاومت آن در برابر واکسن‌های موجود علیه بیماری «کووید ۱۹» را پدید آورده است.

انستیتوی ملی بیماری‌های مسری در آفریقای جنوبی اعلام کرده است که داده‌های اولیه از احتمال چیرگی سویه اومیکرون بر ایمنی به وجود آمده در بدن انسان حکایت دارد. با این حال به گفته این نهاد واکسن‌های موجود احتمالا همچنان از افراد در برابر ابتلا به نوع حاد بیماری «کووید ۱۹» و خطر مرگ محافظت می‌کنند.
در این گزارش واکنش‌ شرکت‌های مختلف داروسازی به شیوع سویه اومیکرون بررسی شده است.

مدرنا

استفان بانسل، مدیرعامل شرکت داروسازی مدرنا هشدار داده است که واکسن‌های کرونا احتمالا در برابر سویه اومیکرون تاثیر کمتری خواهند داشت.

به گفته وی واکسن جدید این شرکت که منطبق با سویه اومیکرون تولید خواهد شد احتمالا تا ماه مارس (اسفند/فروردین) در دسترس خواهد بود.

جانسون اند جانسون

شرکت داروسازی «جانسون اند جانسون» اعلام کرده که در حال بررسی نمونه‌های آزمایشگاهی از افراد شرکت‌کننده در چند پژوهش مختلف است تا تاثیر پادتن‌ها بر روی سویه اومیکرون را بررسی کند.

این شرکت همچنین از بررسی تولید واکسن خاصی برای سویه اومیکرون خبر داده است. به این ترتیب «جانسون اند جانسون» در صورت نیاز می‌تواند طرح تولید واکسن علیه گونه اومیکرون را پیگیری کند.

«جانسون اند جانسون» همچنین نسبت به مصونیت ایجاد شده بر اثر تزریق واکسن این شرکت در برابر سویه های دیگر کرونا ابراز اطمینان کرده است.

آسترازنکا

شرکت آسترازنکا اعلام کرده که در حال بررسی تاثیر سویه اومیکرون بر روی واکسن تولید شده از سوی این شرکت است. مسئولان آسترازنکا همچنین گفته‌اند که اگر مجبور شوند تا برای تولید واکسن جدید در برابر سویه اومیکرون دست به کار شوند احتمالا این روند اندکی از سیر تولید واکسن‌های پیام‌رسان «آر ان ای» بیشتر طول خواهد کشید.

آنها این دوره را بین چهار تا شش ماه تخمین زده‌اند.

فایزر و بیون-تک

اوغور شاهین، مدیرعامل شرکت «بیون-تک» گفته است: «فکر می‌کنیم که افراد [واکسینه‌شده] احتمالا مصونیت قابل توجهی در برابر بیماری ناشی از سویه اومیکرون خواهند داشت.»

دانشمندان در همین راستا در حال بررسی‌ نمونه‌های آزمایشگاهی از افراد واکسینه‌شده با واکسن‌های فایزر-بیون‌تک هستند تا دریابند که آیا پادتن‌های موجود در بدن این افراد در برابر سویه اومیکرون مصونیت ایجاد می‌کنند یا خیر.

مرک

شرکت داروسازی مرک می‌گوید که داروی مولنوپیراویر (Molnupiravir) که از سوی این شرکت برای درمان مبتلایان به «کووید ۱۹» تولید شده است در برابر سویه‌های جدید ویروس کرونا عملکرد مشابهی خواهد داشت.

نوواواکس

شرکت نوواواکس اعلام کرده که ممکن است روند تولید واکسنی خاص برای سویه اومیکرون را از ماه ژانویه سال ۲۰۲۲ میلادی (دی/بهمن ۱۴۰۰) آغاز کند. نوواکس در عین حال گفته است که همچنان در حال آزمایش و بررسی تاثیر واکسنش در پیشگیری از بیماری «کووید ۱۹» بر اثر ابتلا به سویه اومیکرون است.
آیا رمدسیویر در برابر اومیکرون کارایی خواهد داشت؟

شرکت داروسازی گیلیاد در آمریکا اعلام کرده است که داروی رمدسیویر که از سوی این شرکت برای بیماران مبتلا به «کووید ۱۹» تولید می‌شود در برابر سویه اومیکرون کارایی خواهد داشت.

گیلیاد با این حال در نظر دارد تا آزمایش‌هایی برای تائید تاثیر رمدسیویر در برابر سویه اومیکرون انجام دهد.

واکسن اسپوتنیک

صندوق سرمایه‌گذاری مستقیم روسیه و انستیتوی گامالیا در مسکو نسبت به تاثیر واکسن «اسپوتنیک وی» و واکسن تک دوزی «اسپوتنیک لایت» ابراز اطمینان کرده‌اند. با این حال تلاش‌ها برای تولید نسخه‌ای خاص و منطبق با سویه اومیکرون از واکسن اسپوتنیک از هم‌اکنون در روسیه آغاز شده است.

سینوواک

شرکت چینی سینوواک می‌گوید که در صورت لزوم برای تولید واکسنی ویژه برای سویه اومیکرون از ویروس کرونا را دارد.

شرکت سینوفارم که واکسن‌های آن به طور گسترده‌ای در ایران مورد استفاده قرار گرفته هنوز به شیوع اومیکرون و میزان کارایی واکسن‌های خود در برابر این نوع جدید از ویروس کرونا واکنش نشان نداده است.

منبع: جماران