جهنم دره نام طبیعتی زیبا، خوش آب و هوا و تماشایی است که در استان اردبیل جای گرفته است. جهنم دره درست برخلاف نامش، طبیعتی بسیار زیبا و فوق العاده می باشد که اگر هر گردشگری به سراغ آن برود، از تماشای زیبایی های آن متحیر خواهد شد و آن را به تکه ای از بهشت در میان طبیعت استان اردبیل تعبیر می کند.
جهنم دره کجاست؟
در فاصله ۲۰ کیلومتری جنوب مشگین شهر، دره‌ای عمیق وجود دارد که دورتادور آن را صخره‌های سنگی احاطه کرده است و رودخانه خیاوچایی با سرخوشی راه خود را از میان آن‌ها باز می‌کند و می‌گذرد. تناقض باورنکردنی چهره خشن صخره‌ها را در کنار زیبایی‌های رودخانه پر آب و همچنین، آب سرد و خنک آن را در فصل تابستان در ذهن خود تجسم کنید. شاید باور نکنید! اما محلی‌ها این دره را که با زیبایی‌های وصف‌ناشدنی‌اش شوق زندگی در انسان‌ها برمی‌افروزد، «جهنم دره» یا «شیطان دره» می‌نامند.
آب و هوای جهنم دره افسانه ای
صخره های بلند و قله های تیز این دره بهشتی به ۱۳ کیلومتر می رسد، به همراه شیب های ۷۰ درصدی تیز که هر لحظه ممکن است زیر پایت را خالی کند، حتما هنگام عبور از آن ها از کوهنوردان حرفه ای کمک بگیرید. در پس این چهره خشن هرچقدر پایین تر که می روید زیبایی های این عروس سبلان نمایان می شود و آبشار زیبای گورگو در بلندی های دره شما را مدهوش این عظمت خدا می کند.
آب و هوای جهنم دره بر خلاف اسمش بسیارهم بهشتی ، خنک و معتدل است. حتی در گرمای تابستان می توان گفت یکی از سردترین نقاط ایران به حساب می آید و این به خاطر موقعیت کوهستان و اختلاف زیادی که با سطح دریا دارد این اتفاق رقم می خورد. جهنم دره در تمامی فصول زیبایی خودش را دارد، حتی در زمستان که آبشارهایش قندیل های زیبایی میبندد و این دره بهشتی را مه آلود و اسرارآمیزتر از همیشه دید.
پوشش گیاهی و جانوری جهنم دره
جهنم دره چشم‌اندازهای مثال‌زدنی زیادی دارد. مناظر اطراف آن که ترکیبی از کوه و دره و رودخانه و پوشش گیاهی و جانوری متنوع است، یکی از دست‌نخورده‌ترین طبیعت‌های مشکین شهر و حتی کل استان اردبیل را در دل خود جای داده است. رودخانه خیاوچای (یا خیوچای) که با طول ۵۰ کیلومتر از سرشاخه‌های مهم رودخانه قره‌سو است، پس از گذشتن از کوه‌های هزارمیخ، آیی قاری و دلی آلی جنوار داغی، به دره عریض و طویل موئیل می‌رسد و پس از عبور از دل جهنم‌دره به قره‌سو می‌پیوندد. این رودخانه یکی از منابع مهم تامین آب شرب روستاهای مجاور آن است. آبشار زیبای گورگور نیز در مسیر این رودخانه و در محل تلاقی آن با بلندی‌های دره واقع شده است. این آبشار که در خور تصویربرداری است، در هر فصل از سال جلوه‌ای خاص دارد و بازدیدکنندگان بسیاری برای تماشای آن به این منطقه سفر می‌کنند.
رودخانه خیاوچای که از وسط جهنم دره می‌گذرد و به‌ویژه حوضچه‌ای که در محل ریزش آبشار گورگور ملک سوئی ایجاد شده است، محل زندگی ماهی‌های قزل‌آلای بی‌شماری است که تماشای جست‌وخیز آن‌ها یکی از لذت‌های سفر به جهنم دره است. این رودخانه مهم‌ترین زیستگاه قزل‌آلاهای خال‌قرمز در استان اردبیل است.
جهنم دره زیستگاه دائمی حیواناتی از قبیل قوچ و میش ارمنی، آهو، خرس قهوه‌ای و خاکستری، گراز، بز سفید طوق‌دار، کفتار و پرندگانی چون عقاب و شاهین و سایر گونه‌های دیگر پرندگان و وحوش است که اینجا را به‌عنوان مأمن و محل زندگی خود برگزیده‌اند. در زمان سفر به این منطقه باید جوانب احتیاط را رعایت کرد؛ چراکه در این حجم از طبیعت بکر که به‌نظر همه‌چیز در آرامش کامل به سر می‌برد، حیواناتی مانند خرس‌ها در صورتی که احساس کنند خطری توله‌هاشان را تهدید می‌کند، می‌توانند خطرناک باشند. اگر حین قدم زدن در کنار رودخانه به زمین زیر پایتان دقت کنید، جای پای خرس‌ها را آشکارا خواهید دید.
بهترین زمان سفر
دره و کوه که وسط می‌آید، سردی زمستان هم تصورشدنی است؛ پس اگر سرمایی هستید، این فصل مناسب شما نیست؛ اما جهنم دره در این فصل هم زیبایی‌های خودش را دارد. رودخانه‌ای که گاهی در این فصل یخ میبندد، تماشایی است و هیجان‌انگیزتر از آن آبشاری است که در زمستان، قندیل‌های کریستالی بزرگی از آن به جا می‌ماند. یادتان نرود که دره در این فصل خطرناک‌تر است؛ ولی هر که را طاووس باید، جور هندوستان کشد.
فصل سفر به دره شیطان میانه‌های بهار تا اوایل تابستان است. در این فصل هم سرسبزی و طراوت دره دیدن دارد. تا قبل از اردیبهشت، زمین کم‌کم رو به زندگی می‌رود. در این زمان دره مه‌آلود، زمین لغزنده و چمن‌ها یخ‌زده‌اند؛ پس دره در این زمان هم می‌تواند خطرناک‌تر از همیشه باشد.
