دارابگرد تنها شهر مدور جهان
دارابگرد»، نام یکی از کهن‌ترین شهرهای ایران باستان است که در فاصله‌ی ۶ کیلومتری از شهرستان داراب قرار گرفته است. این شهرستان که در گذشته به نام‌های دیگری همچون داراگرد شهرت داشته است.
به نظر می‌رسد که اولین پایتخت حکومت ساسانیان بوده است و باستان‌شناسان قدمتی برابر با حکومت هخامنشیان را بر این شهر تخمین زده‌اند.
جالب است بدانید که دیوار مخروطی شکل بزرگی به ارتفاع بالغ بر ۱۰ متر که با مصالحی همچون رس، سنگ و ملاط آهک ساخته شده است، در اطراف این شهر تاریخی قرار دارد که پیشینه‌ی آن نزدیک به ۲۶۰۰ سال است. البته ارتفاع امروزی این دیوار باستانی به دلیل گذشت زمان به ۷ متر کاهش یافته است. از دیگر نکات مهم در مورد این شهر باستانی، واگذاری این شهر به امام حسن مجتبی (ع) است که در عهدنامه‌ی صلح بین ایشان و معاویه به آن اشاره شده است که نشات گرفته از اهمیت آن در طول تاریخ است.
وجه تسمیه دارابگرد
نام شهر داراب از معنای فراوانی آب گرفته شده و رب النوع آب و …تعریف شده است. تاریخدان ها معتقدن نام این منطقه ابتدا دارابگرد بوده و معراب آن دارابجرد است. علت نامگذاری این شهر به این نام توسط داراری اکبر پسر بهمن، پسر اسفندیار یکی از پادشاهان سلسله کیانی به نام داریوش بزرگ است. در باره ی پسوند گرد برخی آن را جرد می گویند این پسوند به معنای شهر است و دارابگرد یعنی شهر داراب عده ای هم اعتقاد دارند که داراب چون مدور است آن را دارابگرد می نامند.
معماری شهر باستانی دارابگرد
شهر باستانی دارابگرد مانند بناهای بین‌النهرین ساخته شد. مساحت این شهر ۳۲ کیلومتر مربع و شعاع دایره آن برابر با ۱۰۲۰ متر است. معماری این شهر با تاثیر از اردوگاه‌های نظامی حکومت آشور بنا شد.
پیرامون شهر دیوار مخروطی عظیمی از گل رس، سنگ و ملاط آهک ساخته شده است و ارتفاع آن به بیش از ۱۰ متر می‌رسد. این دیوار در طول زمان دچار فرسایش شده و در حال حاضر ارتفاع آن حدودا هفت متر است. وجود ماده چسبنده‌ای در میان ملاط و گل به‌‌کار رفته در دیوار سبب شده است تا با گذشت بیش از ۲۶۰۰ سال این دیوار با تخریب کم، پابرجا و استوار باقی بماند.
پشت دیوار خندقی بزرگ برای حفاظت بیشتر از شهر ایجاد کردند که دسترسی به شهر را در مواقع خطر بسیار مشکل می‌کرد. عمق این خندق بیش از ۱۰ متر و عرض آن حدود ۵۰ متر بود که این قسمت نیز دچار فرسایش شده است. این خندق مملو از آب و گیاه بود؛ این گیاهان دور پای افرادی که وارد خندق می‌شدند، می‌پیچیدند و مانع از شنا کردن آن‌ها می‌شدند. آب مورد نیاز خندق نیز از رودخانه‌های اطراف مانند رودبال تامین می‌شد.
در داخل شهر دارابگرد دو قله کم‌ارتفاع وجود دارد. قله بزرگ‌تر به قله شاه‌نشین معروف است و در گذشته روی آن، یک قصر یا ارگ قرار داشت. در دامنه قله شاه‌نشین غاری مصنوعی وجود دارد. این غار در گذشته محل نگهداری زندانیان، ذخیره آب و کالاهای ضروری بوده است و سقف و دیواره‌هایش از سنگ تراشیده‌شده ایجاد شدند.
این شهر چهار دروازه داشت که شامل دو دوازه اصلی در غرب و شرق و دو دروازه فرعی در جنوب شرق و شمال بود. روبه‌روی این دروازه‌ها پل متحرکی قرار داشت که در هنگام حمله دشمن برچیده می‌شد.
جاهای دیدنی اطراف شهر باستانی دارابگرد
آتشکده آذرجوی: استان فارس، شهرستان داراب، شهرک مهران، بلوار اندیشه
آتشکده آذرجوی یکی از آتشکده‌های عصر ساسانی است و از مقدس‌ترین و مهم‌ترین آتشکده‌های زرتشتیان محسوب می‌شود. این آتشکده مانند سایر آتشگاه‌های این دوره به سبک چهارطاقی با گنبدی مدور ساخته شده است.
نقش شاپور: استان فارس، شهرستان داراب، کیلومتر چهار جاده داراب
نقش شاپور در فاصله چهار کیلومتری جنوب شهرستان داراب و در دامنه جنوبی کوه پهنا قرار دارد. این نقش برجسته که در ارتفاع هفت متری از سطح زمین قرار دارد، صحنه پیروزی پادشاه ساسانی بر سپاه روم را نشان می‌دهد. مساحت نقش حدود ۶۳ متر مربع است و وسط آن تصویر پادشاه سوار بر اسب دیده می‌شود.
