بادگیرخانه آقازاده ؛ تنها بادگیر دو طبقه جهان

در میان کوچه‌پس‌کوچه‌های شهر ابرکوه یزد، خانه‌ای قدیمی با بادگیری چشمگیر خودنمایی می‌کند که عمارت آقازاده نام دارد. این خانه تاریخی یکی از جاهای دیدنی ابرکوه در استان یزد به حساب می‌آید که زیباترین بادگیر دو طبقه ایران را در خود جای داده است و بزرگ‌ترین بادگیر کشور محسوب می‌شود.

عمارت آقازاده در دوره قاجار ساخته شد و به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران، از نظر معماری و به کارگیری عناصر معماری سنتی درخور توجه است.
خانه آقازاده ابرکوه در حدود سال ۱۱۵۷ هجری شمسی با همت حاج حسین ابرقویی ساخته شد. آیت‌الله حاج سید میرزا محمد حسین مجتهد ابرقویی از ثروتمندان شهر بود که زمان زیادی از عمر خود را صرف امور عمرانی و کشاورزی کرد.

این عمارت باشکوه که ۸۲۰ متر مربع وسعت دارد، در تاریخ ۲۴ بهمن ۱۳۷۵ هجری شمسی با شماره ثبت ۱۸۳۸ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
این خانه بنایی دو طبقه است و مانند دیگر خانه هایی که در این مجموعه وجود دارد از مصالح بومی مانند خشت و آجر بهره گرفته می شد. علاوه بر این تزئینات خانه، درها و پنجره ها از چوب و برای گچ بری ها از ملات گچ نیز استفاده شده است.

سردر ورودی بنا در سمت شمال غربی خانه واقع شده و از طریق یک دالان به گوشه حیاط خانه نیز دارای راه است. در سه جهت حیاط این خانه اتاق ها و بخش های مختلف خانه ساخته شده و مانند تمامی خانه های تاریخی که در کویر ساخته شده اند یک حوض سنگی هم در میان آن نیز به چشم می خورد. نکته ای که جالب است در خصوص ساخت این خانه ها بدانید این است که از این جهت در سه جهت خانه اتاق ها را می ساختند تا در فصل های مختلف بتوانند اقامت خود را در جهت تابش خوشید تغییر دهند.

بادگیرهای خانه آقازاده در ابرکوه

بادگیرهای خانه آقازاده در ابرکوه از ارزش و اهمیت بالایی برخوردار هستندبادگیرها در اصل برج هایی هستند که در مناطق کویری به منظور تهویه هوای اتاق های خانه نیز ساخت می شدند و از نظر معماری و ظاهر و کارکرد نیز انواع مختلفی داشته اند. لازم به ذکر است که بگوییم بادگیرهایی که در ایران ساخته شده اند به سه نوع تقسیم می شوند: اردکانی، کرمانی و یزدی تقسیم می شوند.

بادگیرهای یزدی از سایر بادگیرها بزرگتر و بلندتر هستند و معمولا ساختار آنها چهارطرفه یا هشت طرفه نیز در نظر گرفته می شده است. این سازه ها در فصل تابستان به داد اهالی این شهر کویری می رسد و هوای خانه را مطبوع می سازد.

بادگیرهای خانه آقازاده بر فراز تالار اصلی و در دو طبقه نیز ساخته شده است. همین امر این خانه را از بسیاری دیگر از خانه های مناطق کویری متمایز می سازد. این بادگیر زیبا، ۱۸ متر ارتفاع و ۱۸ مترمربع مساحت و ۱۹دریچه تنظیم جریان هوا دارد.

جالب است بدانید که این بادگیرها به اندازه مهندسی ساخته شده اند که حتی زمان هایی که بادی هم نمی وزد عمل تهویه اتاق ها به خوبی انجام شود، بادگیر طبقه بالا و پایین به طور کامل با یک دیگر هماهنگ هستند