ارگ بم: یادگاری شکوهمند در آستانه کویر
ارگ بم، کهن ترین سازه خشتی جهان، همچون نگینی درخشان در حاشیه کویر لوت در استان کرمان می درخشد و روایتگر تمدنی کهن و هنرمندی مردمان این سرزمین است.
این شهر باستانی، با پیشینه ای که به دوران هخامنشیان بازمی گردد، یکی از باشکوه ترین نمونه های معماری دفاعی و شهری در ایران و بزرگترین بنای خشت و گلی جهان به شمار می رود.
این ارگ عظیم، که در مسیر جاده ابریشم واقع شده بود، تنها یک دژ نظامی نبود، بلکه شهری کامل با تمامی اجزای یک جامعه پیشرفته بود. برج و باروهای مستحکم، دروازه های ورودی، بازار، مسجد، زورخانه، حمام، اصطبل و محله های مختلف مسکونی، همگی گواهی بر زندگی پویا و سازمان یافته در دل این شهر خشتی هستند. طراحی هوشمندانه آن، که شامل سیستمهای پیچیده قنات و آبرسانی برای کشاورزی در دل کویر می شد، نشان از دانش عمیق معماران آن دوران دارد.
موقعیت استراتژیک ارگ بم، آن را به یک مرکز مهم تجاری و فرهنگی تبدیل کرده بود که برای قرن ها رونق و شکوفایی خود را حفظ کرد. این بنا نه تنها یک قلعه دفاعی، بلکه نمادی از تعامل انسان با محیط زیست خشن کویری و اثباتی بر توانایی او برای ایجاد تمدن در سخت ترین شرایط است.
متأسفانه، زلزله ویرانگر سال ۱۳۸۲، بخش عظیمی از این میراث بی همتا را به تلی از خاک تبدیل کرد. این فاجعه، نه تنها ایران، بلکه تمام جهان را در بهت و اندوه فرو برد. با این حال، این پایان ماجرا نبود. بلافاصله پس از زلزله، کار عظیم مرمت و بازسازی ارگ بم با مشارکت کارشناسان داخلی و بین المللی آغاز شد. این تلاش بی وقفه، که نمادی از عزم ملی و همبستگی جهانی برای حفظ میراث فرهنگی است، همچنان ادامه دارد و بخشهای مختلفی از این شهر باستانی را دوباره زنده کرده است.
امروزه، ارگ بم که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است، اگرچه دیگر آن شکوه سابق را ندارد، اما به عنوان نماد مقاومت و امید، ایستاده است. بازدید از این مکان، سفری است در زمان؛ گذری در کویر که در آن، میتوان صدای پای کاروانها را در بازار شنید و عظمت گذشتگان را در سایه سار دیوارهای بلند خشتی لمس کرد.
ارگ بم تنها یک بنای تاریخی نیست؛ داستانی است از شکوه، سقوط و تولد دوباره. این یادگار باشکوه، پلی است بین گذشته و آینده که همواره به ما یادآوری می کند با وجود همه سختی ها، میراث فرهنگی ما جاودانه و حفاظت از آن، مسئولیتی همگانی است.
