قلعه بالا؛ آفریقای ایران

قلعه بالا یکی از زیباترین روستاهای پلکانی ایران است که به «دروازه ورود به پارک ملی خارتوران» شهرت دارد.

این روستای تاریخی معماری منحصربه‌فردی دارد  با دیدنی‌های زیبایی چون چشمه‌های جوشان، آسمان پرستاره بدون آلودگی نوری و چشم‌اندازهای فوق‌العاده از دشت‌ها، گردشگران بسیاری را به‌سمت خود می‌کشاند.

معماری روستای قلعه بالا

این روستا نیز مانند روستای معروف ماسوله به علت بنا شدن در منطقه ای کوهپایه ای دارای معماری پلکانی است. بدین گونه که سقف خانه هایی که در ارتفاع پایین تر بنا شده اند، حیاط خانه هایی هستند که در ارتفاعی کمی بالاتر از آن ها هستند. اما این روستا به علت این که کمتر شناخته شده است کاملا بافت قدیمی خود را حفظ کرده و خبری از هیاهو و شلوغی ماسوله در آن نیست.علاوه بر معماری پلکانی در ساخت این خانه ها از مصالح بومی استفاده شده که آن را کاملا از دیگر روستاهای پلکانی متمایز می کند

صنایع دستی روستای قلعه بالا

مثل اغلب روستاهای ایران، روستا قلعه بالا نیز دارای صنایع دستی منحصر به فرد است. زنان در اینجا همانند مردان تلاش می کنند تا در تامین مخارج خانواده شریک باشند. آنها معمولا در قالی بافی مهارت دارند. معروفترین صنایع دستی مردم به تانه بافی بر می گردد که نوعی پارچه بافی است و به این آبادی اختصاص دارد. از دیگر صنایع دستی آنها می توان به دوخت لباس های محلی و سوزن دوزی اشاره کرد

جاذبه های گردشگری قلعه بالا

پارک حفاظت شده توران (خارتوران)
یکی دیگر از ویژگی‌های روستای قلعه بالا هم جواری آن با پارک ملی توران است. که موجب شده به آن لقب دروازه حیاط وحش توران را بدهند. این منطقه به آفریقای ایران نیز شهرت دارد. خارتوران زیستگاه عظیم و وسیع گونه های مختلف جانوری است که در جوار بیابان قرار گرفته است. مساحت آن حدود یک میلیون و چهارصد و هفتاد هزار هکتار است که بزرگ ترین زیستگاه موجودات زنده در ایران و بعد از سرگنتی در کشور تانزانیا دومین زیستگاه بزرگ در جهان است.

در این منطقه بیش از ۲۵۰ گونه جانوری پستاندار، پرنده، خزنده و دوزیست زندگی می کنند که مشهورترین آن ها یوزپلنگ آسیایی و گورخر ایرانی هستند.! به جز این ها غزال ایرانی (آهو)، سیاه‌گوش، گوسفند وحشی، کل‌ و بز، گربه شنی، گربه دشتی، جبیر، پلنگ ایرانی، گربه پالاس (از انواع نادر گربه‌سانان در ایران)، کفتار راه‌ راه، گرگ، شغال زرد، روباه قرمز و شاه روباه از پستانداران منحصر به فرد این منطقه می باشند.

منطقه خارتوران در سال ۱۳۵۱ جزو مناطق محافظت شده سازمان محیط زیست شد. سال ۱۳۵۵ بخشی از آن پناهگاه حیاط وحش اعلام شد همزمان قسمتی از آن نیز در سازمان یونسکو به ثبت رسید

آداب و رسوم و سوغات

مردم این روستا مانند سایر نواحی و محله های ایران نغمه ها و سرودهای خود را دارند که در جشن ها و مراسم ازدواج آن ها می خوانند و می نوازند. صنایع دستی روستای قلعه بالا عمدتا قالی هایی است که زنان روستا آن ها را می بافند. یکی از دست سازهای اصلی آن تانه بافی است که مختص این روستا است و نوعی پارچه بافی است که برای مصارف مختلف از الیاف گوناگون در بافت آن استفاده می شود. دوخت انواع لباس های محلی و سوزن دوزی نیز از دیگر صنایع دستی مردمان این شهر است.
در کنار این کارها آن ها به پرورش کرم ابریشم نیز می پردازند و از آن نخ ابریشمی تولید می کنند. سوغاتی این شهر فلفل، انار، تخمه آفتاب گردان، زیره سبز، کنجد ودیگر صیفی جات است.

بهترین زمان  سفر

بهترین زمان سفر به این منطقه اول پاییز تا اواسط بهار است. در این فصول از زیبایی مناظر و تنفس هوای معتدل لذت ببرید. این روستاها در فصل تابستان گرم و خشک هستند و سفر به آن‌ها با دشواری همراه است.