سفر به روستای آذران و افسانه های اسفندی
یک پژوهشگر ادبیات آیینی گفت: خواب بهمنه به علت شدت خستگی به درازا می‌کشد و در واپسین لحظات بهمن که اسفند از راه می‌رسد، خواهرش را که در خواب است، بیدار نمی‌کند و می‌گذرد.
ایران سرزمین افسانه‌هایی است که در دل‌ها نهفته مانده و باورها را سینه به سینه حفظ کرده است. افسانه‌ها و آیین‌هایی که از طبیعت ریشه گرفته و به شکل خُرده فرهنگ تبدیل به باورهای دیرینه شده است. روستای آذران، روستای افسانه اسفند است. در باور این مردم، بهمن خواهر اسفند است و باد برف‌های زمستانی، خانه‌تکانی‌های بهمن است.
مصطفی جوادی مقدم در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: اهالی روستای آذران بر این باورند بهمن که در گویش آذران، بهمنه می‌گویند، چند روزی خانه‌تکانی کرده است و خسته شده و در عصر روز آخر ماه خوابش می‌برد و معمولاً در آن هنگام برف و باد هم به نشانه پایان خانه‌تکانی قطع می‌شود.
وی افزود: خواب بهمنه به علت شدت خستگی به درازا می‌کشد و در واپسین لحظات بهمن که اسفند از راه می‌رسد، خواهرش را که در خواب است، بیدار نمی‌کند و می‌گذرد.
این پژوهشگر ادبیات آیینی، افزود: سپیده‌دم اول اسفند است که بهمنه از خواب بیدار می‌شود، وقتی می‌فهمد که اسفند آمده و او نتوانسته از برادرش پذیرایی کند غصه‌دار می‌شود و در این هنگام، برف‌ریزه‌ای شروع به بارش می‌کند که مردم بر این باورند بهمن خاک بر سر می‌ریزد و برای اسفند بی‌قراری می‌کند.
جوادی مقدم تصریح کرد: سنت دیگر آن است که در شب اسفند، کشاورزان درخت‌ها را باردار می‌کنند. به این صورت که میان شاخه‌ها و تنه درختان سنگ‌هایی را قرار می‌دهند و اعتقاد دارند با این کار درخت باردار می‌شود و محصول بیشتری می‌دهد.
وی گفت: گرفتن اسفندی از دیگر آداب روستای آذران است که جوانان، نزدیک شدن فصل بهار را به کشاورزان مژده می‌دهند و پاداش می‌گیرند.
این پژوهشگر ادبیات آیینی، اظهار کرد: جوانان با خواندن «اسفنده، اسفنده زاییدن گوسفنده» خانه به خانه می‌روند و بدون این که خودشان را به صاحب‌خانه نشان بدهند درخواست اسفندی می‌کنند. صاحب‌خانه نیز، مقداری تنقلات محلی یا میوه را در کیسه آنها می‌ریزد که بچه‌ها در پایان، تنقلات را بین خودشان تقسیم می‌کنند.
جوادی مقدم افزود: آداب و سنت‌های روستای آذران با جشن‌ها و مراسم سنتی آن تا چهارشنبه‌سوری تداوم می‌یابد و در نوروز به اوج می‌رسد و در ۱۳ فروردین و در دل طبیعت به پایان می‌رسد.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان کاشان نیز به ایسنا، گفت: آداب و رسوم اسفندی یک از آیین‌های کهن و باستانی منطقه کاشان است و اسفندی که در سایر آبادی‌ها مرسوم بوده است امروزه به فراموشی سپرده شده اما در روستای آزران این آیین همچنان زنده و پویا مانده است.
احمد دانایی نیا، اظهار کرد: مردم روستای آزران با آداب و رسوم ماه اسفند، به پیشواز نوروز می‌روند. پخت غذاهای خاص، پیشکش اسفندی برای نوعروس‌ها، حرکت کودکان در کوچه و خواندن اشعار اسفندی و گرفتن تنقلات محلی از صاحب‌خانه‌ها از جمله آداب شب اسفند است.
وی تصریح کرد: هدیه‌هایی که در آیین‌های اسفند بین مردم پخش می‌شود، یک نوع عیدانه پیش از موعد جشن باستانی عید نوروز محسوب می‌شود که آن را به اشتراک گذاشته و با همدیگر تقسیم می‌کنند.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان کاشان، افزود: تاکنون ۴٢ اثر میراث فرهنگی ناملموس کاشان در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده، ثبت آثار در فهرست میراث ناملموس عامل مهمی در انسجام فرهنگی و تقویت جغرافیای تاریخی-اجتماعی منطقه است.
روستای آذران از توابع بخش برزک در ۷۲ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان کاشان واقع شده است. این روستا در منطقه‌ای کوهستانی و متصل به کوه‌های کرکس در ارتفاع تقریباً ۲۷۰۰ متری از سطح دریا با آب و هوایی معتدل در فصول بهار و تابستان و زمستان‌های سرد قرار گرفته است.
