باغ دلگشا یکی از باغ های تاریخی شیراز محسوب شده که در شمال شرقی این شهر و در نزدیکی آرامگاه سعدی قرار گرفته است. به طور دقیق تر می توان گفت که این باغ در سمت جنوب تنگ آب خان و در دامنه کوهستان قرار دارد.
باغ دلگشا که یکی از زیباترین باغ های تاریخی شهر شیراز بوده، مربوط به سه دوره ساسانیان، صفویان و قاجاریان می باشد. این باغ در همجواری قلعه کهندژ مستقر بوده و در زمان صفویه یکی از باغ های مهم و یکی از مکان های تفریحی شهر شیراز به حساب می آمده ، به طوری که در عکس ها و تصاویری که توسط گردشگران اروپایی جمع آوری شده به این باغ اشاره های فراوانی شده است.
معماری باغ دلگشا
مساحت باغ دلگشا ۷٫۵ هکتار است و بیشترین درختی که در آن یافت می‌شود، نارنج است. این باغ هنگام اردیبهشت با شکوفه‌های زیبا و عطر و بوی دل‌انگیز بهار نارنج، فضایی بسیار دلنشین دارد.
با قدمتی که به دوره زندیه بازمی‌گردد، عمارت موجود در وسط باغ به شیوه معماری کاخ‌های ساسانی بیشاپور ساخته شده است. این عمارت سه طبقه دو درب ورودی در دو طرف ساختمان دارد و شامل یک تالار بزرگ به‌همراه چهار شاه‌نشین می‌شود. ایوان بزرگی با دو ستون در طبقه میانی آن وجود دارد که رو به استخر است و پیرامون آن اشعاری از شوریده (شاعر شیرازی عهد صفوی، صاحب مثنوی سحر حلال) با خط نستعلیق نوشته شده است.
سقف‌هایی از چوب با گچبری‌های زیبا به‌همراه آینه‌کاری‌ها و نقاشی‌هایی از رنگ روغن به زیبایی این عمارت می‌افزایند. همچنین در مقابل ساختمان عمارت، حوض سنگی بزرگی جلب توجه می‌کند. آب باغ نیز از چشمه قنات آرامگاه سعدی تامین می‌شود. به‌علاوه ساخت اولین عمارت کلاه فرنگی ایران نیز در این باغ به ثبت رسیده است
این باغ در سال ۱۳۸۱ و به شماره ۹۱۲ به ثبت ملی رسیده و اکنون در اختیار شهرداری شیراز است.
بهترین زمان برای بازدید باغ دلگشا
هر موقع از سال شیراز زیبایی های خود را دارد اما در اردیبهشت شیراز همانند تکه‌ای از بهشت می‌شود با بوی خوش بهارنارنج که در سراسر شهر حس می‌شود
از آنجایی که باغ دلگشا دارای درخت‌ها و گل‌کاری‌های زیباست، بهتر است در فصل بهار به دیدن این باغ بروید تا از شکوفایی گل‌ها و درخت‌ها لذت ببرید
بخش‌های مختلف باغ
محوطه باغ
باغ دلگشا تمام ویژگی‌های یک باغ اصیل ایرانی را داراست. دو جوی آب که شمال باغ را به جنوب، و شرق آن را به غرب متصل می‌کنند، فضا را به چهار باغ کوچک‌تر تقسیم کرده‌اند. مساحت هفت‌ونیم هکتاری و مستطیل‌شکل باغ با 3 هزار اصله درخت نارنج و چندین درخت تزیینی دیگر پوشانده شده است. هر سال اردیبهشت که فرا می‌رسد، هر کسی که یک‌بار به شیراز رفته باشد، برای دیدن شکوفه‌های بهارنارنج و سرمست‌شدن از عطرشان به این باغ می‌آید.
عمارت کلاه‌فرنگی دلگشا
معمولا در وسط باغ‌های ایرانی به یک بنا برمی‌خوریم که این بنا می‌تواند کاخ، عمارت، حوض، استخر و یا ترکیبی از همه باشد. در مرکز باغ دلگشا، عمارتی کلاه‌فرنگی و یک حوض ساخته شده تا ساکنان آن بتوانند بهترین چشم‌انداز را از این باغ زیبا و دلگشا داشته باشند.
موزه باغ دلگشا
در حال حاضر از عمارت باغ دلگشا به عنوان موزه اشیا تاریخی استفاده می‌شود. در این موزه می‌توانید همزمان با تماشای معماری عمارت، از اشیا تاریخی بسیار جالب آن دیدن کنید. مجموعه ارزشمندی از سکه‌های تاریخی در طبقه‌ی اول برای علاقه‌مندان به نمایش گذاشته شده است. بخش بسیار جذاب دیگری که در این موزه وجود دارد، کلکسیون رادیوهاست که در طبقه دیگری واقع شده‌اند. هر کدام از این رادیوها متعلق به دوره‌ای خاص هستند و فناوری منحصر‌به‌فرد خود را دارند. یکی از منحصربه‌فردترین نمونه‌ها در این کلکسیون، رادیویی است که با نفت کار می‌کند.
